1827 – The similarity between the Italian Beffana (Befana) and the ideal [black!] Sandy Claus of the American children is curious.

Opmerkingen:

In deze tekst: Schoen zetten en sok ophangen.

Wat velen niet weten is dat de Zwarte Sinterklaas ook mee is genomen door Nederlandse Settlers naar Amerika, waar men hem prompt als “little old negro” interpreteert, wat hij, voor wie iets weet van zijn oorsprong, helemaal niet is. Hij wordt “Sandy Claus” (Zanderige Klaas) genoemd, een verbastering ook weer van Sint Nicolaas en voorloper ook nog weer van Santa Claus. De schrijver van dit stuk geeft terecht aan dat hij treffende gelijkenissen ziet met het feest dat de Italiaanse Settlers hebben meegnomen naar de Verenigde Staten waarbij een vergelijkbare figuur Befana het werk op zich neemt. Op het schilderij hieronder een andere vroege afbeelding van Santa Claus, die als we zijn masker vervangen door het zwart als maskerade direct herkennen in de hier gegeven beschrijving.

NB. Sandy Claus doet ook denken aan het Zandmannetje ook wel Klaas Vaak geheten, die in een bron uit 1720  samen met Sint Nicolaas voorkomt en waarin wordt uitgelegd hoe die twee die beide via de schoorsteen komen met elkaar verbonden zijn:

“Klaas Vaak komt in de schoorsteen gereden. Dit zegt men boertende, als kinderen slaperig worden. Het speelt op het verzierzeltje, ’t geen men de kinderen placht wys te maken, dat Sint Niklaas met zyn paardje ter schoorsteen inkomt…”

een tweede aanduiding en uitleg van deze combinatie vinden we in een bron uit 1781:

“Ook schynt daarvan de spreuk: “Klaas Vaak komt in den schoorsteen gereeden” haaren oorsprong te hebben. Men gebruikt ze, om de kinders, vaak krygende, goedwillig naar bed te doen gaan, en laat hen dus hoopen, dat SINT NIKOLAAS aan hun zal gedenken op zynen tyd, en wat lekker brengen, als zy zoet en gehoorzaam zyn.”

Een derde verwijzing naar de intocht van Klaas Vaak door de schoorsteen vinden we in een boekje uit 1873: Hopsasa: knie- en Bakerdeuntjes. Daarin staat naast een versje met prent over het Sinterklaasfeest ook een versje over Klaas Vaak. Het Sinterklaasversje vndt u hier. U vindt er ook een link naar de brontekst.

 

Voor wie zich Sint Nicolaas zo voorstelt als op dit pamflet uit 1810 (links) of als bisschop, zijn de andere afbeeldingen van Irving (1848) (rechts) slecht te verklaren. Voor wie zijn oorsprong begrijpt zoals die hier wordt uitgelegd echter volkomen te verklaren.

Auteur: Urban, Sylvanus
Jaar: 1827
Land(en): Nederland, Italië, Zwitserland, en Verenigde Staten van Amerika
Tekstbron:
  1. 1827 Gentlemen’s Magazine
Pagina: 407 t/m 409

Schilderijen:
  1. 1837 – Nederlandse Sint in de VS. “Santa Claus, or St. Nicholas”
Illustratie:
  1. 1848 – A visit from Saint Nicholas-1
  2. 1862 – A visit from Saint Nicholas-2