Strooien


Het strooien (ook wel uitdelen) van (peper-) noten en vruchten is een bekend onderdeel van het Sinterklaasfeest. Het heeft te maken met het Sinterklaasfeest als midwinterfeest onderweg naar de komende lente. De oogst werd ook in de donkere tijd gedeeld zodat mensen hoop konden houden de winter door te komen en het strooien staat symbool voor het zaaien. De vruchtbaarheidsgedachten die hierachter zitten, vinden we op veel plaatsen in Europa terug. Ook hier kun je daarnaast denken aan het symbool van de roe waarmee de vruchtbaarheid wordt opgewekt, maar ook aan de goedheiligman die voor het vinden van een partner werd aangeroepen waarbij de gedachte aan vruchtbaarheid ook naar voren komt. Een complex feest dus met oude wortels en niet een simpel door een persoon geconstrueerd kinderfeest waar sommige mensen het voor aanzien.

Dit kenmerk komt in de volgende bronnen en onderwerpen voor:

Teksten:
  1. 1659 – Dat de Jonghe-luy hem loven met geraes. […] W’ hebben immer een veel goeder Sinte Claes:
  2. 1720 (eerder per abuis 1717) – Een Amsterdammer kwam gekleed als Harlekien, In schyn van Sinte Klaas, en deelden aan hun meeden
  3. 1799 (1800) – “Op alle Dorpen word het Feest van St. Nikolaas gevierd. Op eenigen derzelven rijd één, somstijds twee Menschen op één Paard, dan rond
  4. 1821 (1823) – Dat Sint Niklaas, manhaft, te paard,
  5. 1835/1840 – Nimmer, nimmer zal ik meer voor Sinter Klaas spelen (zwart momaangezicht)
  6. 1873 – Wij hebben weinige dagen geleden, op nieuw St. Nicolaas gevierd
  7. 1880 – Sint Nicolaas-avond – Zwarte knecht/masker
  8. 1893 – Het is Sinterklaas. Iedereen is bezig geweest, om de cadeaus, zoo aardig mogelijk in te pakken.
  9. 1893 – Sinterklaas is bij ons geweest […], of eigenlijk zijn knecht.
  10. 1644 – Sint Niclaes. den 6. December.
  11. 1802 – … dat men, op den dag, die aan eenen roomschen Heiligen, St. Nikolaas genaamd, gewijd is, kerels verkleedde en zwart maakte, …
  12. 1880 – Lange tijd werd in West-Friesland door de kinderen op de avond van vijf december ‘stoeltje gezet’.
  13. 1822 – Waarom, met zoo benaauwden blik, Den schoorsteen ingekeken?… Geen bullebak is hij, geen akelig spook
  14. 1823 – “Met een’ zwaren stap ging hij nu langzaam in de kamer, bleef voor de kinderen staan met ene lage baard, grooten neus en eene gard in de hand.
  15. 1827 – en nu zagen wij, zoo wij meenden, duidelijk St. Nicolaas met een zwart gezigt, met eene ruige muts op, en eene zweep en roede in de hand, de deur uitsluipen.
  16. 1845 – …nadat de Heilige man, onder allerlei afzigtelijke gedaanten, zich des avonds te voren van de braafheid en gehoorzaamheid der kleinen overtuigd heeft…
  17. 1846 – Men verkleedt zich dan ook wel eens, en rammelt met een’ ketting.
  18. 1847 – Daar was Sint Nikolaas waarlijk te goed en vriendelijk voor, om na zijnen dood voor een’ bullebak gebruikt te worden.
  19. 1849 (1852) – De deur slaat open en Sint-Nikolaas treedt in, Al grommend in den baard, die afstroomt van zijn kin; Een masker voor ’t gelaat – afschuwelijk van kleuren…
  20. 1860 – Kom, doe dat leelijk mom eens af
  21. 1850 – Buiten het vertrek horen wij een zwaren stap en eene grove stem. […] Het is een nagemaakte Sint-Nicolaas, een schrikbeeld…
  22. 1870 (1872) – Zijn trouwe knecht Ruprecht verzelt hem. Schimmel is beladen met pakken en zakken vol van alle denkbare kostelijkheden, hoewel er ook een groote zak langs zijne zijden hangt, bestemd tot ontvangst van…
  23. 1898 – Vader staat op en gaat de kamer uit.
  24. 1876 – Kinderfeesten
  25. 1915 – Children are afraid of the black servant, for he carries a long stick and a great bag.
  26. 1936 – Je wordt dan zwartgemaakt en aangekleed als een echte Pieterbaas……
  27. 1870 – Zijn trouwe knecht Ruprecht verzelt hem.
  28. 1877 – Hoe de goede bisschop op zijn gevleugeld paard gezeten en van zijn zwarten knecht vergezeld… halve takkenbossen bij wijze van gard in de hand.
  29. 1888 – Niet! de eerste intocht (Venray) met Hannes (Hans) Mof
  30. 1850 (1880)- Herinnering uit 1850: den Heilige en zijn zwarten knecht…
  31. 1930 – dat de heilige man zich niet ontzag z’n knecht bij te staan bij het versjouwen der kist.
Tekstbron:
  1. 1850 – Sint Nikolaas en zijn knecht (complete versie)
  2. 1850 – Sint Nikolaas en zijn knecht (incomplete versie dbnl)
Foto's:
  1. 1926- Sint Nicolaasvieringen op Haagsche scholen
Films:
  1. 1920 – Hoe Sint Nicolaas de Jordaan gelukkig maakt
  2. 1924 – Sint-Maarten in Venlo
  3. 1930 – Intocht Sinterklaas in roeiboot
  4. 1947 – Feestelijke Intocht Sinterklaas (Haarlem )
  5. 1955 – Sinterklaas komt aan per helikopter (Den Haag)
  6. 1958 – Sinterklaas in Waalwijk
  7. 1959 – Sinterklaasintocht (plaats?)
  8. 1960 – Intocht Brielle
  9. 1961 – Sinterklaas aankomst per trein te Den Haag
Illustraties:
  1. 1806-1830 – Ziet Bisschop Sint Niklaas, ô Kindren hier te Paard! (Volksprent)
  2. 1833 -1855 Volksprent, Sint Nicolaes te paerd gezeten1
  3. 1835 – Kinderspelen en vermakelijkheden-momaangezicht Sinterklaas
  4. 1875 – St. Nicolas Valse pour Piano
  5. 1885-1890 Sint Nicolaasspel
  6. 1890 – St. Nicolaasspel
  7. 1900 – Boerensinterklaas Groningen
  8. 1876 -Kinderfeesten
  9. 1915 – Sunbonnet babies in Holland
  10. 1947 – Illustratie ‘Sint Nicolaasfeest’ in modern jasje
  11. 1958 – Intocht Amsterdam
  12. 1944 – Oude en nieuwe Sinterklaasversjes
  13. 1766 – St. Nicolaas almanach, voor het jaar 1766. ‘
  14. 1930 – Advertentie illustratie
  15. Vóór 1900 – Duits bordspel – St. Nikolausspiel
  16. 1890 – Piet te paard
  17. 1900 – Boekje: Rijmpjes en Raadgevingen (surprise)
  18. 1878 – Boekje: Kinderdeuntjes en Wiegeliedjes
  19. Ca. 1870 – Boek: St. Nikolaas een sprookje door A.C.W. Staring
  20. 1880/1890 – Sinterklaasavond / Strooien
  21. 1955 – Sint Nicolaasfeest kenmerken / Sinterklaaspapier
  22. 1960 – St. Nicolaasfeest kenmerken / Sinterklaaspapier
  23. 1986 – St. Nicolaasfeest kenmerken / Sinterklaaspapier
  24. 1800 / 1833 – Volksprent ‘Leven van St. Nicolaas – Vie de Saint Nicolaas
  25. 1850 / 1870 – Volksprent
  26. 1812 / 1850 – Volksprent
  27. 1833 / 1855 – Volksprent ‘Sint Nicolaes te paerd gezeten…’2
  28. 1960 – Sinterklaaspapier / Bakje opzetten
Schilderijen:
  1. 1700 Ca. – ‘Het Sint Nicolaasfeest’ (Richard Brakenburgh)