Het is ergens tussen 260 en 270 na Christus wanneer in de havenplaats Patara in de Griekse provincie Lycië (Klein-Azië) Nikolaos wordt geboren. Zoon van Epiphanes en Johanna. In het Grieks betekent de naam Nikolaos ‘overwinnaar van het volk’.
Op negentienjarige leeftijd volgt Nikolaos zijn oom Nicolaas op als bisschop van Myra. Pas veel later werd dit Turkije en de plaats Demre.
Nikolaos sterft op 6 december. Het jaar van overlijden wordt gedateerd op 335, 336 of 337. Zowel het geboortejaar als het jaar van overlijden zijn niet exact bekend, de hier genoemde data zijn de meest recente en nauwkeurige schattingen.
In het jaar 1087 worden de beenderen van Sint-Nicolaas door zeelieden opgehaald in Myra en overgebracht naar Bari in Zuid-Italië. In het oosten van Europa wordt al sinds de 6e eeuw de verering van Sint-Nicolaas gevierd, maar vanuit Bari verspreidt zich dat over de rest van Europa en wordt overgebracht naar de streken van de Noordzeekust door de Noormannen.
Sint-Nicolaas wordt in die tijd vooral bekend als beschermheilige van zeelieden, vissers, kinderen, scholieren, jongeren die een partner zoeken en gevangenen.
Over Sint-Nicolaas zijn veel legenden bekend, vaak verhalen die door het volk werden overgeleverd en bijdroegen aan de sinterklaascultus. We vermelden een aantal belangrijke legenden.
Als bisschop heeft Sint-Nicolaas speciale, kenmerkende kleding.