Jaar: ca. 1605
Land: Nederland, Amsterdam
De datering van de gevelsteen ligt begin 17e eeuw, maar in ieder geval ná 1604, de datering van het schilderij van de leprozenommegang waarop nog het uithangbord is te zien. Vandaar dat in de titel 1605 als jaartal wordt aangehouden.
De gevelsteen bewijst verder dat het volk wel degelijk wist hoe de heilige Nicolaas eruitzag, in tegenstelling tot wat soms wordt beweerd. Zie hiervoor de opmerkingen bij deze bron uit 1717 (verhaelende de op- en ondergang van Sinte Klaas). Er is ook een beeld van Sint-Nicolaas uit 1673 dat nog steeds in de Begijnhofkapel staat. In het kantoor van de ABN-AMRO staat een beeld dat lange tijd samen met deze gevelsteen te zien was en dat dateert uit 1899.
De gewelfkoepels in de Sint-Nicolaaskerk zijn ook nooit aangetast geweest en dateren uit de 14e-15e eeuw. De gevelsteen en zijn voorganger het uithangbord komen verder voor op de volgende schilderijen en foto’s:
1633 – De Dam in 1604 tijdens laatste leprozenommegang op Koppertjesmaandag
1811 – Sinterclaes gevelsteen Suykerhuis De Dam
1890 – Sint-Nicolaas-gevelsteen Café De Bisschop
1904 – Sint-Nicolaas-beeld Café De Bisschop
A – In 1564 al wordt het pand naar Sinter Niclaes vernoemd. Begin 17e eeuw maakt het uithangbord plaats voor de gevelsteen. Voor die tijd heette het ’t Suykerhuis.
B – Op diverse geschilderde en getekende Dam-gezichten zijn pand en steen herkenbaar (detail schilderij Isaac Oudewater, 1782).
C – 1915, hoek Dam en Damrak: Café de Bisschop (toevallig ook de naam van de eigenaar van het café), met een duidelijk zicht op het hoekpand. In de nis het beeld van Sint-Nicolaas.
D – 1928, hoek Dam en Damrak, het pand is in verval en vanwege de bouwvallige staat is het bovendeel al afgebroken.
Op 1 december 1934, tijdens de eerste intocht van Sinterklaas – schutspatroon van Amsterdam – hangt de als heiligman vermomde acteur Eduard Verkade een krans aan de steen. Later kwam er een einde aan deze traditie. Sindsdien maakt de Sint er nog steeds ‘halt en front’ met zijn paard, kijkt omhoog, knikt licht, brengt een groet met de rechterhand en vervolgt daarna zijn intocht.
Het bijschrift bij het krantenartikel luidt:
‘Het Sinterklaasbeeld in den gevel van het café “De Bisschop” te Amsterdam. – Daarboven is een oudere steen uit de eerste helft van de 17de eeuw, waarop wordt voorgesteld Sint-NIcolaas bij de tobbe met drie kinderen (zie het artikel). – Het gebouw dat zoo nauw verbonden is met de geschiedenis van Amsterdam en de Sinterklaasmarkt, wordt op het oogenblik gesloopt.’
