Voor veel mensen een onbekend fenomeen: De zwarte Sinterklazen, zoals ze overal in Nederland rondgingen, zich gedragend zoals wij ons Zwarte Piet herinneren en zelfs soms in kleding die we herkennen van Zwarte Piet. Zie hiervoor de informatie die staat bij: Combinatie Heilige en Volkse Sinter Klaas (Duorol)en het artikel Zwarte Klaas is Zwarte Piet.

 

Dit kenmerk komt in de volgende bronnen en onderwerpen voor:

Teksten:	1655 – ZInter-Klaas heeft van de nacht 1659 – Dat de Jonghe-luy hem loven met geraes. […] W’ hebben immer een veel goeder Sinte Claes: 1667 – Lof van Sinter Claas Brande wijn 1669 – Dienm’ in zijne tyen, noemden Sinter Klaas 1720 – …Sint Niklaas met zyn paardje ter schoorsteen inkomt… 1720 (eerder per abuis 1717) – Een Amsterdammer kwam gekleed als Harlekien, In schyn van Sinte Klaas, en deelden aan hun meeden 1748 – Toen Zwarte Sinterklaas reed met zyn Rott op stelten. 1768 – “Vrees niet, en maak niet veel geraas, Ik ben ‘t; ik toon u Nicolaas.” 1783 – Dien Sinterklaas op stelten/ Sint Felten 1788 – By helderen dag rydt een Man, in het wit gekleed, en zeer fraai versierd, te paard door de straaten der Steden. (ook: Sint Nikolaas/Klaas Vaak) 1792 – mijn bakhuis had ik zwart gemaakt, en ik rammelde zoo verschrikkelijk met de ketting, […] dat ik Sinter Klaas was, die nu reed 1813 – Onlangs hadden wij St. Nicolaas avond….verschrikken door […] een’ zogenaamden bullebak 1820 – Kindereter – dat Sint Nicolaas geschenken bragt en dat hij eenen straffen vent den Kinderëter vooruitzond om te zien of zij zich zoo wel gedragen hadden… 1821 – De Bullebak – Kleinen Andries 1823 – “Met een’ zwaren stap ging hij nu langzaam in de kamer, bleef voor de kinderen staan met ene lage baard, grooten neus en eene gard in de hand. 1828 – Wij denken om geen’ zwarten man, Maar wel om het loon der deugd.” 1831 – “Men doet, namelijk, gelijk ieder weet, Sint-Nikolaas niet slechts verschijnen, om de kinderen vrolijk te maken,[…] met oogen van vuur, met kettingen, met beestenhuiden, 1833 – “De andere kindertjes weten niet beter, of daar bestaat nog een Sint Nikolaas, en men maakt hen doorgaans bevreesd met den een of anderen wonderlijk aangekleeden of opgeschikten man.” 1834 – Daar speelt Sint Nikolaas de baas, […] Hij heeft een keten aan zijn been; Ik bid u, ga er toch niet heen, 1848 – “Wel jongen! daar kwam hij [sint Nicolaas] zoo zwart als een schoorsteenveger, met kettings omhangen, bij ons in de kamer. 1849 – “Ik heb ’t nog niet vergeten, dat hij mij, verleden jaar, in zijn zak wou stoppen en meênemen naar Spanje.” 1850 – Buiten het vertrek horen wij een zwaren stap en eene grove stem. […] Het is een nagemaakte Sint-Nicolaas, een schrikbeeld… 1850 (voor 1850) – Geen zwarte kop Met huiden om het lijf geslagen En hoornen op. Geen ketens ramm’len langs de keijen 1854 – “, en op Sint Nicolaasavond geen bisschop gezien of hy had een zwart gezicht, rammelde vervaarlijk met ketenen en vroeg met een holle stem: zijn hier ook stoute kinderen!” 1863 – …en zwarte Klaas of Haantje-Pik, kan je dan beet krijgen.” 1871 – …ten slotte was de heilige bisschop ook geen moriaan… 1872 – Mijn Sinterklaas was een man te voet met een grove pij en een bonte muts. Achter zich aan sleepte hij een ketting, die over de steenen in onzen gang kletterde […] Ze hadden hem over de daken hooren rijden. Het hinneken van zijn paard had hen uit den slaap gehouden. Zijn zwarte knecht had kist bij kist door den schoorsteen leeggestort.” 1873 – Wij hebben weinige dagen geleden, op nieuw St. Nicolaas gevierd 1878 – Sinterklaas […] de ketting aan zijn been verried hem reeds huizenver. 1931 – Klaas (Zwarte Piet), Wief dat ongemakkelijk slaag krijgt, Assiepan en Doka 1949 – De Belzebok
Tekstbron:	1719 – De belachchelyke Lotery 1783 – “Minne-zangen en jeugdige gedichten” 1813 – “Almanak voor de huishouding, keuken en gezondheid, voor het jaar 1814” 1821 – Voorvallen en merkwaardigheden uit het leven van den kleinen Andries 1871 – De Volksvermaken
Foto's:	1829 – De Nederlandsche kindervriend : in gedichtjes voor de welopgevoede jeugd
Illustraties:	1828 – Centsprent 1840 – De beminnelijke Gerrit–Roelf Gerrit Rijkens 1846 – Sinterklaassjabloon lijkend op Beminnelijke Gerrit 1849 – Groninger Archieven 1536-4777: reclame J.H. van de Weijer. 1849 – plaat 1 Sint rijdt door de lucht. – Sint Nikolaasvertellingen (Van Schaick) 1863 – Santa Claus 1st picture by Thomas Nast 1881 – Tante Jet als Zwarte Klaas 1900 – De Zwarte Sinterklaas van de Veluwe
Postkaarten:	Groeten van Sint Nicolaas
Schilderijen:	1770-1825 St Nicolaas Avond van S.A. Krausz 1870 – Pieter-mijn-knecht van Gaetano Chierici Sint Nicolaasspel met geschenken in de manden