Demonstratiedwang
Vrijheid en Dwang Verbazingwekkend nieuwsbericht vorige week, volgens Amnesty staat de vrijheid van demonstratie in Nederland onder druk. U heeft het waarschijnlijk nog niet gemerkt, wij ook niet. Op straat…
Alleen een gemeenschap die een traditie zo waardevol vindt dat zij deze wil behouden, levend houden, doorgeven aan volgende generaties én bereid is de zorg voor het erfgoed op zich te nemen, kan een traditie plaatsen op de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. De Inventaris is een uitvloeisel van het internationale 2003 Unesco Verdrag ter Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed, dat in 2012 door Nederland werd ondertekend.
De oprichters van het Sint en Pietengilde gingen de uitdaging aan en startten in 2014 de officiële procedure om het sinterklaasfeest voor te dragen. Een plan voor de erfgoedzorg werd opgesteld en getoetst.
Op 15 januari 2015 werd het sinterklaasfeest officieel op de lijst geplaatst. Het Sint en Pietengilde ondertekende samen met het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE), nu bekend als Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN).
Het Sint en Pietengilde wierp zich hiermee op als hoeder van het sinterklaasfeest en nam de erfgoedzorg op zich. Als wezenlijk onderdeel van de Nederlandse cultuur verdient het sinterklaasfeest de uiterste zorg. Die verantwoordelijkheid werd vastgelegd in het erfgoedzorgplan dat onder meer een omschrijving van de traditie bevat, een beschrijving van de geschiedenis, een sterkte-zwakteanalyse en ideeën om knelpunten op te lossen. Een knelpunt is natuurlijk de discussie over Zwarte Piet. Het Gilde wilde vooral de angel uit het debat halen op weg naar een oplossing en nam deel aan de gesprekken die minister Asscher organiseerde.
Doelstellingen waren verder het creëren van meer draagvlak voor het sinterklaasfeest en behouden van de traditie conform de wens van veel Nederlanders, een verdere professionalisering van het openbare feest, het geven van advies aan intochten en praktiserende Pieten en Sinten, het doen van onderzoek en het geven van voorlichting over de geschiedenis en betekenis van het sinterklaasfeest.
‘Wij zijn voornemens om alle huidige en gekende onderdelen van het sinterklaasfeest zoveel mogelijk door te geven aan toekomstige generaties met als voetnoot dat het een dynamisch feest is en onderdelen van het feest door de tijdgeest kunnen en zullen veranderen. (…) Door te kijken naar de maatschappelijke ontwikkelingen en daar open voor te staan, kunnen aanpassingen aan het feest, met zoveel mogelijk behoud van de kernwaarde doorgevoerd worden. Dat wil zeggen; zolang dat vanzelf gebeurt door middel van natuurlijke evolutie gevoed vanuit de maatschappij in de tijd der geleidelijkheid. Echter nimmer geforceerd of onder dwang. (…) Het is een feest waarbij je de emotie, die je zelf ervaren hebt, terugziet in de ogen van je kind en je kleinkind. (…)’
De doelstellingen resulteerden onder andere in een website over de herkomst van het sinterklaasfeest met veel aandacht voor Zwarte Piet, in een uitgebreide collectie met bronnen zoals teksten, afbeeldingen en films en in het onderzoek Zwarte Klaas is Zwarte Piet.
Via driejaarlijkse evaluaties toetst het KIEN de voortgang van de erfgoedzorg. Ons standpunt is altijd geweest dat iedereen vrij is in het vieren van het sinterklaasfeest, dat geleidelijke aanpassingen naar wens van de bevolking acceptabel zijn en dat Zwarte Piet voor grote delen van de bevolking nog steeds een kernwaarde is.
Op basis hiervan zijn we begin 2015 geaccepteerd en hebben we bijna 8 jaar lang zorggedragen voor het erfgoed met instemming van het KIEN.
Totdat het KIEN op 23 juni 2022 – bijna een jaar nadat wij onze evaluatie inleverden – plotseling en eenzijdig besloot het sinterklaasfeest te verwijderen van de lijst immaterieel erfgoed.
Verklaring KIEN uitschrijving
https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/statement-sinterklaasfeest
Toelichting KIEN uitschrijving
https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/faq-uitschrijving-sint-en-pietengilde
In de verklaring van het KIEN staat dat iedereen in Nederland het sinterklaasfeest mag vieren zoals hij wil. Precies wat het Gilde altijd heeft gezegd. Maar wij hechten ook waarde aan historische gronden van de traditie en vandaag de dag maakt Zwarte Piet daar voor velen nog steeds deel van uit. Het recht op vrije meningsuiting houdt in dat er plek is voor alle vormen van vieringen.
Door de uitschrijving houdt het KIEN zich niet alleen bezig met borging en begeleiding, maar bemoeit zich ook met de inhoud van de traditie. Bovendien pleegt het KIEN censuur, want voortaan worden alleen sinterklaasvieringen geaccepteerd zonder zwarte of met andere Pieten.
Verder zijn wij van mening dat het Unesco-verdrag onjuist wordt geïnterpreteerd. Hier vind je de 12 Ethical Principles en de Nederlandstalige samenvatting van het KIEN in 6 punten, waarvan deze 2 relevant zijn:
Door het uitsluiten van een specifieke uitvoering die wordt gedragen door een groot deel van de bevolking, handelt het KIEN rechtstreeks in strijd met dit verdrag.
https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/ethische-uitgangspunten-voor-borging
