Een belangrijk kenmerk van het sinterklaasfeest is het lawaai maken, ook wel wild geraas genoemd. Dit kom je in vrijwel alle midwinterfeesten tegen. Er wordt met bellen en kettingen gerammeld en hard op deuren en ramen gebonsd. Zwarte Piet droeg vroeger ook vaak een ketting.
(Foto: ketting over rechter schouder, Eindhoven in Beeld.)
In oude bronnen wordt vaak gesproken over Sint-Nicolaas of een andere figuur op stelten, ook wel: op krukken (de duivel op krukken). Dit kennen we uit het spreekwoord ‘de boel op stelten zetten’. Het maken van lawaai komt ook terug in de Sint-Nicolaasviering. In de Scandinavische landen vinden we het terug in het woord Yule (Joel) voor de midwinterfeesten, waar het Nederlandse woord joelen van is afgeleid, dat ook lawaai maken betekent. Denk in het sinterklaasfeest aan het wild geraas, de kettingen die de begeleiders van Sint-Nicolaas met zich meedragen waarmee herrie wordt gemaakt en het bonzen op ramen en deuren. In de meeste landen waar sinterklaas wordt gevierd, gebruiken begeleiders de kettingen tot op de dag van vandaag. De ketting, of ketenen, worden ook in het boek uit 1840 beschreven als een attribuut van de duivel.
We zien dit gegeven terug in diverse schilderijen, o.a. in het bekende schilderij van Jan Steen. De oude vrouw op de achtergrond wenkt naar iemand die zich schuil houdt om tevoorschijn te komen. Mogelijk iemand die voor Sinter Klaas speelt en rammelt met de ketting of iets dergelijks. Onzichtbaar, want dat mocht niet, maar wel degelijk aanwezig. Mogelijk dat hij even later wel tevoorschijn kwam, hetzij als Sinterklaas hetzij als zichzelf, geheel verontwaardigd dat de Sint net langs kwam nu hij er zelf niet was. Zeker nu de kinderen afgeleid zijn met cadeautjes.
Dit gebeurt nu nog wanneer vader of moeder naar de wc gaat en er (hoe bijzonder) op het raam gebonkt wordt en er een zak met cadeautjes voor de deur blijkt te staan, net nu moeder er niet was. We zien dit ook bij Brakenburg.
Tegenwoordig zet Zwarte Piet de boel ook nog regelmatig op stelten. En zo hoort het ook!
Ook in andere Europese landen vinden we het gebruik met deze term nog terug in bijvoorbeeld het Joelblok. Een groot stuk hout dat werd verbrand.
(Afb. kaart kinderen met houtblok)
Zo’n blok vinden we nu nog vaak in de ijstaarten zoals die wel met kerst worden geserveerd. Dit vindt hier zijn oorsprong:
(Afb. ijstaart en haard).
