Handleiding bij het lespakket over de geschiedenis van het Sinterklaasfeest

Direct naar het lespakket.

Geachte leerkracht,

Al vele jaren vieren we het Sinterklaasfeest. Velen van ons kennen echter niet het hele verhaal over het Sinterklaasfeest. Dat komt omdat deze zaken in de boekjes en websites die er over bestaan niet of nauwelijks genoemd worden. Dat is jammer want zo ontstaat er geen compleet en juist beeld van de geschiedenis van het feest zoals wij dat heden ten dage kennen en er doen allerlei geruchten de ronde over het feest die absoluut niet kloppen.

Met dit lespakket wil het Sint & Pietengilde de eerste stap zetten om de kennis rond de geschiedenis van het Sinterklaasfeest te vergroten. Dit natuurlijk ook met betrekking tot de geschiedenis van Zwarte Piet. In dit lespakket worden bronnen aangeleverd die veel toe zullen voegen aan uw kennis omtrent de ontwikkeling van het feest. Dit kan u en uw leerlingen helpen zich een compleet beeld te vormen over dit voor Nederland en de Nederlanders zeer belangrijk geachte Cultureel Erfgoed.

Cultuur is belangrijk voor de identiteit en het is daarom belangrijk zeer goed op de hoogte te zijn van alle aspecten ervan, zeker ook in de huidige tijd. Wij hopen dat de hier gepresenteerde kennis, die in de loop der tijd zeker zal worden aangevuld, een belangrijke bijdrage zal leveren aan het onderwijs en het beeld dat in de samenleving over dit feest bestaat. Zie bijvoorbeeld Zwarte Klaas is Zwarte Piet of neem een kijkje in de collectie bronnen via de kenmerken.

Het lesmateriaal dat via dit lespakket verspreid wordt, zal hoogstwaarschijnlijk voor u veel nieuwe informatie bevatten. Het is dan ook aan te raden het lespakket zelf helemaal door te nemen zodat u op de hoogte bent van de inhoud die u kunt overdragen aan uw leerlingen. U zult veel nieuwe zaken tegenkomen die ook uw eigen kennis aanzienlijk zullen verrijken en u een completer en juister beeld geven van de geschiedenis van het huidige feest.

In het lespakket wordt relatief kort ingegaan op de geschiedenis van Sint Nicolaas omdat hier in andere publicaties al veel over geschreven is. Heel uitgebreid wordt in het lespakket ingegaan op de geschiedenis van Zwarte Piet, waarbij u getoond wordt dat deze is voortgekomen uit een veel langere geschiedenis dan waar over het algemeen tot nu toe van wordt uitgegaan. De Zwarte (Sinter)Klazen, met of zonder huiden en hoorns, spelen hierin een belangrijke rol. De bronnen maken duidelijk dat het gebruik qua tijd en plaats, betekenis en context door de tijd heen al veel langer is gevierd zoals velen Zwarte Piet in herinnering hebben, dreigend, als zwarte boeman met roe, zak en ketting, rond of op Sinterklaasavond op zoek naar stoute kinderen. Een figuur die een dubbelrol is van onze huidige Sinterklaas en Zwarte Piet. Iets dat overigens niet alleen in Nederland waarneembaar is. Ook wordt ingegaan op de verwantschap met de feesten in een aantal andere landen in Europa. Het Nederlandse feest is niet uniek, zoals velen wel lijken te denken.Het is belangrijk te melden dat de geschiedenis nog veel uitgebreider is, maar dat wij ons bij deze eerste lessen hebben beperkt tot een relatief klein maar wel belangrijk en vaak onbekend gedeelte in verband met de doelgroep van jonge tieners. In de loop der tijd zal het Sint & Pietengilde zijn lespakketten uitbreiden.Wij wensen u veel succes en plezier bij het vergroten van de kennis van u en uw leerlingen omtrent de geschiedenis van het Sinterklaasfeest.

Voorbereiding: Lessen over Zwarte Piet

Neem een roe, een zak en een ketting mee naar school en als het mogelijk is ook een potje zwarte schmink.

Lesdoelen:

De leerlingen weten dat:

• Je Zwarte Piet kunt herkennen aan bepaalde kenmerken:  een zwart gezicht, een zak, een roe en een  ketting.
• Hier soms nog huiden en hoorntjes bijkomen.
• Zwarte Piet vaak bonst, rammelt en herrie maakt (het wild geraas)
• Vaak laat hij na het bonzen op de deur of ruit een zak met pakjes  achter op pakjesavond. Toch kan hij dat vaak ongezien doen  omdat hij zo zwart is.
• Ook bij het schoentjes vullen (als je je schoen hebt gezet)  heeft het nooit zin om op de uitkijk te gaan staan.  De Zwarte Pieten willen (tijdens deze bezigheden) niet gezien worden. Het zwart helpt daarbij.
• Zwarte Piet op zoek is naar stoute kindertjes.
• Zwarte Piet al zeker sinds het midden van de achttiende eeuw  voorkomt in het Sinterklaasverhaal, maar dat hij toen vaak  Zwarte Klaas (ook gewoon Sint Nikolaas) genoemd werd.
• Hij de grote hulp van Sinterklaas is.
• Zwarte Piet zijn werkt doet rond 5 december.