De protestantse reformatie was het zestiende-eeuwse schisma binnen het westerse christendom, dat ingezet werd door Maarten Luther, Johannes Calvijn en andere vroege protestanten. Het startpunt van de reformatie wordt traditioneel in 1517 gesitueerd, toen Maarten Luther volgens het verhaal zijn 95 stellingen ophing aan de deur van de Slotkerk te Wittenberg. Alleen is dit nooit echt gebeurd, hij heeft zijn stellingen gepubliceerd. En dankzij de boekdrukkunst is het daarna snel gegaan met de verspreiding van zijn ideeën. In zijn disputatio klaagt Luther de machtsmisbruiken van de clerus aan binnen de Rooms-Katholieke Kerk.

Voor de viering van het Sinterklaasfeest betekende dat de overheid op aandringen van strenge dominees probeerden het vieren van het Sinterklaasfeest te verbieden. Het feest was echter zo geliefd dat dit nooit is gelukt.

Dit kenmerk komt in de volgende bronnen en onderwerpen voor:

Teksten:	1679 – Hare kinderen een deel leugens wijs maecken van een seeckere paepsche sanct/ ghenaemt S. Claes/ 1720 (eerder per abuis 1717) – Een Amsterdammer kwam gekleed als Harlekien, In schyn van Sinte Klaas, en deelden aan hun meeden 1860 – Misschien komt hij weer met vuurige oogen, met ketenen rammelend, in een beestenhuid… “dat praat ge hun… in nog geen eeuwen uit het hoofd.” 1871 – Maar aan al die ….preeken… stoorden de Nederlanders zich niemendal… zij wisten…dat zij die ‘t beweerden te dwaas waren om aan te horen. 1316/1657 – Het volksgebruik was echter te diep ingeworteld; en in weêrwil van het verbod heeft later de viering van den St. Nicolaas-avond weder plaats gehad. 1860-1861 – Amsterdammers, als goede Sint Niklaasmannen, […], in den nacht tusschen den 5den en 6den December, de schoenen en korfjes hunner kinderen met vergulde koek gevuld
Tekstbron:	1871 – De Volksvermaken
Illustraties:	1750 – De Sinterklaaskermis 1750 – Ons Nicolaas Goet Heylig Man… die van zijn paard niet komen kan. 1835 – Illustratie naar schilderij Jan Steen (katholieke versie)
Schilderijen:	1665 – Het Sint Nicolaas Feest (2)- Katholieke Versie 1670 – Het Sint Nicolaas Feest (1) – Protestantse Versie 1673 – Sint-Nicolaasbeeld in de Begijnhofkapel (Amsterdam)