Knecht Ruprecht

In verschillende delen van Duitsland wordt de begeleider van Sint Nicolaas Knecht Ruprecht genoemd. In tegenstelling tot wat vaak beweerd en gedacht wordt, zijn deze figuren vaak geheel zwart geschminkt, soms met baard. Ook roetvegen komen echter voor. Een bijzondere foto hieronder betreft de schimmelruiter. In Nederland zien we Zwarte Piet vaak op een paard (soms een ezel) zitten. Ook dit hoort bij de duorol van Sinterklaas en Zwarte Piet. Het plaatje hieronder van de Knecht Ruprecht met hoorns geeft de verbinding van deze figuur naar de meer Krampusachtige begeleiders aan (die zonder in begeleiding te zijn van Sint Nicolaas ook wel Perchten genoemd worden. Rupercht (Ruwe Percht) oftewel Ruprecht zoals deze figuur genoemd wordt, duidt ook in die richting.) Dit sluit aan bij de gehoornde figuren die er ook in Nederland waren in de Sinterklaasperiode. Zie het gedicht van Harme Bevoort.

 

 

 

 

Land:
  1. Duitsland
Kenmerken:
  1. Hoorns
  2. Sint Maarten ( o.a. Venlo)
  3. Zak/korf/mand
  4. Kettingen/ketenen
Teksten:
  1. 1896 – …bepakt en beladen als Knecht Ruprecht .
  2. 1840 – …en ziedaar de oorzaak, waarom de Duivel in het bijgeloof insgelijks met bespotting wordt bejegend.
  3. 1913 – maar ook Knecht Ruprecht – Zwarte Piet noemden de kinderen hem…
  4. 1840 – Pieterman…daar wij al deze namen gerust kunnen aanmerken als op den Duivel overgevloeid van de Huisgeesten
  5. 1840 – Zoo spreekt men in Duitschland van Knecht Ruprecht en Knecht Nikolaas.
  6. 1861 – Zwart als roet…(tot nadeel voor mijn goed, want dat wordt daardoor…)
  7. 1840 – Zwarte Piet, Joost, Jochem, Oude Joost, Oude Jochem, Hans, Hansneef, Hansmichel, Joris op de Stelten, Heintje Pik, Oom Hendrik, Hein en Heintjeman
  8. 1853 – Een reizende hansworst te paard of op klompen, een vervaarlijk spook met rammelende kettingen in den schoorsteen om de kleine kinderen bang te maken… (ook Popanz)
  9. 1860 – met de groote bisschopsmuts op het hoofd en voor het overige gehuld in een wollenkleed of in een beddelaken, vergezeld van zijnen minder heiligen dienaar, Pluto, Zwarteman, of knecht Ruprecht geheeten.”
  10. 1803 – Knecht Ruprecht war sein Sklav, en schwarzgebrannter Neger
  11. 1866 – “die voorstelling dat Sint-Nicolaas gevolgd door een knecht, rondrijdt op zijn witten schimmel slechts eene wijziging van de reis, die Wodan, de god der elementen, ’s winters deed met zijn knecht Ruprecht, om overal zegen te verspreiden.”
  12. 1870-1872 – Zijn trouwe knecht Ruprecht verzelt hem. Schimmel is beladen met pakken en zakken vol van alle denkbare kostelijkheden, hoewel er ook een groote zak langs zijne zijden hangt, bestemd tot ontvangst van…
  13. 1870 – …wanneer nog the Grouw Sint Pieter met z’n zwarte gezicht, z’n rammelende ketting aan ‘t been zomaar in de gang van de huizen komt, wanneer zwarte Piet z’n rondreis met Sinterklaas doet,..
  14. 1930 – Bij ons is er de Zwarte Piet uitgegroeid. Het woord nikker moet men niet misverstaan. Het betekent plaaggeest. Vgl. het Duitse necker.
  15. 1870 – Zijn trouwe knecht Ruprecht verzelt hem.
  16. 1931 – Af en toe treedt Zwarte Piet als zelfstandige figuur op, evenals Ruprecht de knecht in Duitschland
  17. 1931 – een representant van die dooden, en van den zwarten knecht (Ruprecht) zou dan hetzelfde gezegd kunnen worden, dit verklaart tevens zijn zwarte kleur. […] kaboutermannetjes.
  18. 1792 – Elter, Geschwister und Gesinde bestreven sich um die Wetten den Kleinen, durch Mummereien Poldern und alle Alfanzereien unsers Knechts Ruprecht mit Furcht und Schrecken zu fullen, ehe sie ihnen den Himmel d.i. die Bescherungsstube aufthun.
Foto's:
  1. 2013 – BELGIE – NIKOLAUS UND HANS MUFF
  2. 1939 – Knecht Ruprecht als Zwarte Piet
Illustraties:
  1. jaartal onbekend – Knecht Ruprecht met hoorns